در شرایطی که با وجود جریان داشتن مذاکرات هسته ای، کشورهای غربی و به ویژه آمریکا به وضع تحریم های اقتصادی علیه ایران ادامه داده و تلاش دارند دسترسی ایران به منابع مالی بین المللی را قطع کنند، شرایط متحول بین المللی فضاهای جدیدی را برای دور زدن این تحریم ها و مقابله با اقدامات غرب برای ایران فراهم می کند. البته استفاده از این فضاها به پویایی دیپلماسی اقتصادی کشور وابسته است.

به گزارش «تابناک»، شماری از تحلیلگران بر این باورند که پتانسیل فراهم شده توسط گروه پنج قدرت اقتصادی نوظهور، موسم به «بریکس» (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) می تواند این امکان را برای ایران فراهم کند که در مقابل برخی تحریم های اقتصادی غرب، به ویژه تحریم های مربوط به تبادلات مالی، مقاومت نماید.

مهمترین موضوعی که در شرایط کنونی می تواند در فراهم آمدن این امکان برای ایران تأثیرگذار باشد، برنامه این گروه برای تأسیس یک بانک توسعه ای منحصر به فرد و متمایز است. این موضوع در نشست روز چهارشنبه کشورهای عضو بریکس در آفریقای جنوبی مورد بحث قرار خواهد گرفت. روزنامه «هندو» با اشاره به برگزاری نشست فردا که پنجمین نشست سران کشورهای عضو بریکس به شمار می رود، می نویسد در این نشست که به جز اعضای اصلی، 12 کشور آفریقایی نیز به عنوان طرف های ذینفع در آن شرکت می کنند، قرار است موضوع تأسیس بانکی برای کشورهای در حال توسعه مورد بحث قرار گیرد. به نوشته این روزنامه، مقامات بریکس می گویند پس از آنکه جزئیات مربوط به سرمایه گذاری، مکان استقرار و سهام طرفین مشخص شود، این بانک ظرف مدت دو سال آغاز به کار خواهد کرد. به گفته این مقامات، تأسیس این بانک در راستای سیاست کلی گروه بریکس در تلاش برای ایجاد یک جهان چندقطبی و ایجاد نهادهای اقتصادی بین المللی جایگزین نظام فعلی، همچون بانک جهانی و صندوق بین المللی پول است. آن ها همچنین اشاره می کنند اشتراک نظرهای اعضای این گروه در قبال موضوعات سیاسی که از چهارمین نشست سران این گروه در چین آغاز شد و سال گذشته در دهلی ادامه یافت، در بسیاری از جنبه ها با طرح های مورد نظر ایالات متحده و اروپا متفاوت است.

روزنامه هندو می افزاید مقامات ارشدی که از سوی رهبران کشورهای بریکس به عنوان نماینده ویژه انتخاب شده بودند، روز شنبه تا ساعت 2 پس از نیمه شب مشغول تدوین توافقنامه اعضای گروه در موضوعات سیاسی و همچنین نحوه اعلام تشکیل بانک بین المللی مذکور بوده اند. نتیجه نهایی کار آن ها که «بیانیه دوربان» نام گرفته، قرار است امروز و همزمان با ورود نخست وزیران کشورهای عضو، به آن ها ارائه شود.

اخبار حاکی از آن است که این بیانیه، شامل مواردی مربوط به «شورای تجاری بریکس» و همچنین دو توافقنامه مقدماتی است که می تواند راه رسیدن به مرحله نهایی تشکیل بانک را هموار کند. این اقدام بیش از همه مورد توجه و علاقه چین بوده، اما سپس سایر کشورها با اصلاحاتی آن را پذیرفته اند.

به هر حال، با توجه به ترکیب کشورهای عضو بریکس و نحوه موضع گیری آن ها در مسائل گوناگون بین المللی، تشکیل چنین بانکی، در صورت موفقیت، می تواند زمینه ای مناسب و جدید را برای انجام تبادلات مالی ایران فراهم کرده و از وابستگی به نهادهای اقتصادی غربی که به طور بالقوه می تواند در مواقع تحریم برای کشور آسیب زا باشد، بکاهد.